“ماشین نشینها” برای اهالی تئاتر ایران، نام آشنایی است. نمایش “ماشین نشین ها” در اوایل دهه‌ی 70 به کارگردانی “اصغر فرهادی” در تالار مولوی به روی صحنه رفته و اجرای موفق آن، سبب شده تا نام “ماشین نشینها” در خاطره‌ی جمعی نسل پیشین تئاتر ایران برای همیشه هک شود. نمایشنامه “ماشین نشین ها” به قلم توانمند “علی خودسیانی” نویسنده‌ی مجموعه‌های موفق تلوزیونی همچون “دنیای شیرین دریا” ، ” تولدی دیگر” ، “نیمکت” و… به رشته‌ی تحریر درآمده است. نمایشنامه‌ای که با گذشت قریب به 30 سال، همچنان زنده و پویاست. علی خودسیانی به تازگی نمایش ماشین نشین ها را این بار به کارگردانی خودش در سالن اصلی خانه نمایش مهرگان به روی صحنه برده است و همین مساله سبب نگارش این یادداشت است. در ادامه برای آشنایی بیشتر با نمایش ” ماشین نشین ها ” با ما همراه باشید.
پاپ کالچر فراموش شده …
کسی را می‌شناسید که هنوز آهنگ‌های پرویز خسروی را گوش بدهد؟ کسی که شیفته‌ی فیلم گنچ قارون باشد و پوستر فردین را به دیوار اتاقش بچسباند؟ اگر چه به سختی می‌توان این افراد را در جامعه‌ی حال حاضر ما پیدا کرد، اما باید بپذیریم که این سلیقه و نگاه در گذشته‌ای نه چندان، بخش بزرگی از فرهنگ عامه یا همان پاپ کالچر جامعه‌ی ما را در بر میگیرد. تیپی که به لطف توجه هنرمندان معاصر، در قالب شخصیت یک راننده در آثار متعددی به چشم می‌خورد. از نقش حسین یاری در سریال نیسان آبی که این روزها در پلتفرم‌های اینترنتی حال پخش است گرفته تا نقش امیررضا اکبری در نمایش ماشین نشین ها، که دست بر قضا او هم یک راننده کامیون است. اما نباید فراموش کنیم آنچه که ما امروز در تیپ شخصیتی راننده در آثار متعدد می‌بینیم، در گذشته بخش بزرگی از فرهنگ عامه‌ی ما را در بر داشته است. اگرچه راننده نیسان آبی کمی آداپته و به روز شده است، اما آنچه که در شخصیت مرد نمایش ماشین نشین ها به چشم می‌خورد، از اصالتی ویژه برخوردار است. به همین جهت مواجهه با آن برای نسل جدید، تازگی دارد و برای پیشکسوتان شاید تداعی کننده‌ی حس نوستالژیک از گذشته‌های دور باشد.
مرد نمایش ماشین نشین ها، در تقابل با نقش زن در یک جامعه‌ی مرد سالارانه به تصویر کشیده میشود. مسیر سیال ذهن در این نمایش، در قالب یک رابطه‌ی عاشقانه این تقابل را به تصویر می‌کشد و مفاهیمی انتزاعی از جمله، تنهایی، انتظار و یاس و ناامیدی را بیان می‌کند. خودسیانی با نگاهی انتقادی، به بیان تلخ واقعیت‌های موجود در جامعه‌ی خود پرداخته و شخصیت زن این نمایش متاثر از ذهنیت‌های مردسالارانه در جامعه‌ای سنتی، مصائب و سختی‌های زیادی را متحمل شده است. نقشی که الهه خوش‌قامت به ایفای آن می‌پردازد، زنی در ستیز با جامعه‌ی خویش است. ذهنیتی که اگرچه در قیاس با بیست و هشت سال پیش بسیار کمرنگ شده، اما هنوز هم می‌توان مصادیق مختلف نگاه جنسیتی به زن‌ها را در جامعه‌ی کنونی دید. با این اوصاف در ماشین نشینها با نمایشی طرف هستیم که علاوه بر پویایی و زنده بودن دغدغه‌های آن تا به امروز، به تماشای نوعی خاطره‌ی شفاهی می‌نشینیم. آن‌چنان که علی خودسیانی پیش از این نیز در مصاحبه‌ای عنوان کرده که شخصیت زن نمایش‌نامه‌اش برگرفته از همسایه‌ای قدیمی است، که متحمل دشواری‌ها و سختی‌های مشابهی بوده است.
نمایش ” ماشین نشین ها ” بیست و هشت سال پیش…
بدون شک یکی از مهم‌ترین دلایل ماندگاری این اثر در طول تاریخ سه دهه‌ی گذشته، نام اصغر فرهادی است. کارگردانی که اگرچه در آغاز راهش در صحنه‌ی تالار مولوی درخشیده، اما امروز ما شاهد افتخار آفرینی‌های او در بزرگ‌ترین فستیوال‌های سینمایی جهان هستیم. اصغر فرهادی به همراه همسرش پریسا بخت آور، در سال 1373 در جشنواره‌ی تئاتر دانشگاهی این نمایش را به روی صحنه برده‌اند. نمایشی که اثر برگزیده‌ی آن سال جشنواره میشود یکی از اولین افتخارات کارنامه‌ی هنری فرهادی است که امروزی بار سنگینی از افتخارات بین‌المللی سینمایی را به دوش می‌کشد، به همین جهت شاید تماشای اجرای دوباره‌ی این نمایش برای برخی جالب توجه باشد.
کلام آخر
نمایش “ماشین نشینها” که این شب‌ها روی صحنه است، حاصل تلاش هنرجویانی است که توسط نویسنده‌ای چیره دست هدایت شده‌اند تا تداعی کننده‌ی خاطرات دور گذشته باشد.علاقه‌مندان به تماشای این نمایش، فرصت آن را دارند که تا پایان آذرماه 1400، هر شب راس ساعت 19 در خانه نمایش مهرگان به تماشای این اثر بنشینند. لازم به ذکر است پیش از حضور در سالن می‌بایست بلیت این نمایش از سایت تیوال خریداری کنید.
نظرات کاربران