” مارتا گراهام ” بنیان‌‌گذار رقص معاصر

مارتا گراهام، اولین رقصنده‌ای بود که در کاخ سفید به اجرای رقص پرداخت. گراهام رقصنده‌ی آمریکایی بود که سبک او بانام “تکنیک گراهام” هنر رقص در آمریکا را دچار تحول کرد. او بیش از هفتاد سال رقصید و به آموزش رقص پرداخت و تکنیک‌های او پایه‌گذار رقص معاصر (Contemporary Dance) در جهان شد.

مارتا گراهام به‌عنوان سفیر فرهنگی به سرتاسر دنیا سفر کرد و از کلید پاریس گرفته تا تاج شاهنشاهی ژاپن را به‌عنوان هدایای افتخاری از آن خود کرد. علاوه بر این‌ها، بالاترین جایزه‌ی غیرنظامی ایالت متحده‌ی آمریکا، یعنی مدال ریاست جمهوری را از آن خود کرد. گراهام پس از مرگش، توسط مجله‌ی تایمز به‌عنوان “رقصنده‌ی قرن” معرفی شد. تأثیر او بر رقص را با تأثیر ایگور استراوینسکی در موسیقی، پابلو پیکاسو در نقاشی و فرانک لوید رایت در معماری مقایسه می‌کنند. گراهام در فیلم مستند The Dancer Revealed در سال 1994 گفت:

” تمام زندگی‌ام را تا سر حد مرگ رقصیده‌ام. این شکل زیستن بعضی‌اوقات خوشایند نیست. بعضی‌اوقات ترسناک است. اما برای شخصی مثل من اجتناب‌ناپذیر است. “

در ادامه به بررسی زندگی و افتخارات مارتا گراهام خواهیم پرداخت.

بیوگرافی مارتا گراهام

گراهام در سال 1894 در شهر آلژنی متولد شد. – پدر او، “جورج گراهام” به‌عنوان آنچه در دوران ویکتوریا “بیگانه گرایی” شناخته می‌شد، کار می‌کرد که یک تمرین اولیه از روان‌پزشکی بود. دکتر گراهام از نسل سوم آمریکایی تبارهای ایرلندی بود. مادر او، جین بیرز، نسل دوم آمریکایی بود که از اسکاتلند و انگلیس به ایرلند رسیده بودند. مارتا در دوران نوجوانی‌اش در محیط خانوادگی آرام و مطمئن رشد کرد. خانواده او هنگامی‌که مارتا چهارده ساله بود به سانتا باربارا، کالیفرنیا نقل‌مکان کردند. در سال 1911 در خانه اپرا میسون واقع در لس‌آنجلس، او شاهد اولین اجرای رقص در زندگی‌اش بود.  در اواسط دهه 1910، مارتا گراهام تحصیلات خود را در مدرسه جدید رقص هنرهای مرتبط که توسط “روت سنت دنیس” و “تد شاون” تأسیس‌شده بود، آغاز کرد

در سال 1923 گراهام از مدرسه‌ی رقص Denishawn  فارغ‌التحصیل شد و  ازآن‌پس سعی کرد رقص را به شکلی هنری تبدیل کند که بیش‌تر بر پایه‌ی تجربه‌ی بشری استوار است و نه فقط یک سرگرمی صرف. گراهام باعث شد که حرکات تزئینی باله و آموزش‌های او در مدرسه دنیشاون از بین برود و بیش‌تر به جنبه‌های اساسی حرکت توجه کند.

در سال 1926، مرکز رقص معاصر مارتا گراهام، در یک استودیوی کوچک در شمال شرق نیویورک راه‌اندازی شد. در 18 آوریل همان سال، گراهام اولین اجرای مستقل خود را برگزار کرد. یکی از دانش آموزان و دوستان نزدیک گراهام بانام ”  Bethsabée de Rothschild  ” در سال 1965 به اسرائیل نقل‌مکان کرد و شرکت رقص باتسوا را تأسیس کرد، گراهام اولین مدیر این شرکت شد.

گراهام پس از اولین اجرای خود که به‌صورت انفرادی ساخته‌شده بود، در سال 1929 اولین اجرای گروهی خود بانام Heretic را خلق کرد. این اجرا به‌صورت واضح، انحراف او از تکنیک‌های متداول رقص در آن زمان را نشان می‌داد. این اجرا را به‌عنوان بینشی که در آینده دنبال می‌کند، معرفی کرد.باگذشت زمان، گراهام زیبایی‌شناسی  را به آغوش کشید و شروع به ترکیب مجموعه‌ها و مناظر دقیق‌تر در کار طراحی حرکات خود کرد. برای این کار، او اغلب با Isamu Noguchi که یک طراح ژاپنی آمریکایی بود، همکاری کرد.

در درون مضامین بسیاری که گراهام در کارنامه خود گنجانیده بود، دو مورد وجود داشتند که به نظر می‌رسید آنها بیشتر به اسطوره‌شناسی آمریکایی و یونانی دلالت می‌کنند. یکی از شناخته‌شده‌ترین قطعات گراهام که مضمون زندگی آمریکایی را شامل می‌شود، بهار آپالاچی (1944) است. او با آهنگساز هارون کوپلند که برنده جایزه پولیتزر است همکاری کرد. دو قطعه گراهام بانام‌های غار قلب (1946) و شب سفر (1947) تصویر او را نه تنها از اساطیر یونان، بلکه تصویر او از روح و روان یک زن را نیز به تصویر می‌کشد. زیرا هر دو قطعه اسطوره‌های یونانی را از دیدگاه یک زن بازگو می‌کنند.

در سال 1936، گراهام  اجرایی بانام “کرونیکل” را به روی صحنه برد. رقصی متمرکز بر افسردگی و انزوا در طبیعت تاریک. در همان سال، او به دعوت هیتلر برای حضور در جشنواره بین‌المللی هنر عازم برلین شد. رویدادی که در کنار بازی‌های المپیک در شهر برلین برگزار می‌شد. سال 1938 برای گراهام سال بزرگی بود. روزولتس، گراهام را به رقصیدن در کاخ سفید دعوت کرد و نام او را به‌عنوان اولین رقصنده‌ای که در آنجا اجرا کرد، رقم زد. در همین سال مارتا گراهام، اولین رقص خود با مشارکت یک مرد را به روی صحنه بد. اریک هاوکینز به‌عنوان اولین پارتنر رقص مرد مارتا گراهام، رسماً به گروه او پیوست و بعدازآن در کارهای دیگر گراهام نیز حضور داشت. آنها در ژوئیه سال 1948 پس از نمایش برتر ” سفر در شب ” در نیویورک ازدواج کردند. اریک گروه خود را در سال 1951 ترک کرد و آنها در سال 1954 طلاق گرفتند.

گراهام با بسیاری از آهنگسازان ازجمله آرون کپلند، لوئیس هورست، ساموئل باربر، ویلیام شومان، کارلوس سوریناخ، نورمن دللو جویو و جیان کارلو منوتی همکاری کرد. مارتا گراهام در سال 1958 در سانتا باربارا در سن 96 سالگی درگذشت.

معرفی تکنیک گراهام

تکنیک گراهام در رقص مدرن اصطلاحاً  به‌عنوان ” انقباض و رهاسازی ” معروف بود که شامل تکنیک‌های سخت تنفسی در هنگام رقص می‌شد. تمایل به برجسته کردن جنبه‌ی اساسی‌تر جنبش انسانی، گراهام را بر آن داشت تا ” انقباض و رهایی ” را ایجاد کند. هر حرکتی می‌تواند به‌طور جداگانه برای بیان احساسات مثبت یا منفی، آزاد کردن یا محدود کردن احساسات، بسته به‌قرار دادن سر، مورداستفاده قرار بگیرد. انقباض و رهاسازی، هر دو پایه و اساس سبک‌وزنی گراهام بود، که در تقابل مستقیم با تکنیک‌های باله کلاسیک است.

در باله‌ی کلاسیک اغلب حرکات به‌طورمعمول باهدف ایجاد توهم بی‌وزنی انجام می‌شود. برای مقابله با حرکات مبهم‌تر و پنهانی، گراهام سرانجام شکل مارپیچ را به‌واژگان تکنیک خود اضافه کرد تا حس روان بودن را در خود جای دهد.

ماجرای افسردگی مارتا گراهام

خودش که غم و اندوه تنهایی سلامتی او را مختل کرده بود، از صحنه‌ها دورمانده بود. گراهام خودش را وقف الکل کرده بود و روزها و شب‌ها در بی‌حسی عمیقی، سعی در فراموشی خاطرات گذشته‌اش داشت. او بعدها در مورد این وضعیت خود عنوان کرد:

من سال‌ها از رقص باله امتناع کردم. چراکه نمی‌توانستم تحمل‌کنم که با پارتنر دیگری برقصم. من اعتقاددارم که هرگز به‌عقب نگاه نکنم، هرگز در دل‌تنگی یا یادآوری گذشته‌ها خودم را گم نکنم. بااین‌حال چگونه می‌توانستم مثل رقصنده‌ای باشم که سی سال پیش با شور اشتیاق روی صحنه‌ها می‌درخشید، عاشق مردی شد، سال‌ها در کنار آن مرد رقصید و همه‌چیز به یک‌باره محو شد.  من فکر می‌کنم که دایره‌ای از جهنم دانته حذف‌شده است.

مارتا از وقتی رقصیدن را کنار گذاشته بود، زندگی برایش بی‌معنا شده بود. تنها در خانه می‌ماند، خیلی کم‌غذا می‌خورد، و دائما در حال خوردن مشروبات الکلی بود. تا حدی که ظاهر زیبا و جوان او به هم‌ریخت و روی صورتش چین‌وچروک افتاد و سرانجام راهی بیمارستان شد. اما گراهام نه تنها از بیمارستان جان سالم به دربرد بلکه به یک‌باره متحول شد. در سال 1972، او نوشیدن الکل را کنار گذاشت و به استودیوی خود بازگشت، شرکت خود را سازماندهی کرد و به سمت احیای نظریات خود در رقص باله پرداخت. آخرین باله تکمیل‌شده او Maple Leaf Rag در سال 1990 بود.

مرکز رقص مارتا گراهام

مرکز رقص مارتا گراهام، قدیمی‌ترین شرکت رقص در آمریکا است که در سال 1926 تأسیس شده است. این کمپانی به پیشرفت بسیاری از رقصندگان مشهور قرن بیستم و بیست و یکم ازجمله اریک هاوکینز، آنا سوکولو ، مرس کانینگام، لیلا یورک و پاول تیلور کمک کرده است. فعالیت این کمپانی همچنان ادامه دارد و هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین پیشگامان صنعت رقص مدرن در جهان است که هرساله دانش‌آموختگان بسیاری از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند.