سند تاریخی در خصوص پیشنهادنامه برای ساخت اولین فیلم‌ تبلیغاتی در ایران در سال 1311

مرکز اسناد ریاست جمهوری به مناسبت صدمین سال تاسیس سینمای ایران، اسناد تاریخ سینما از سال 1300 تا سال 1357 را با هدف آشنایی روند شکل گیری سینما در ایران منتشر کرد. هنریست در نظر دارد تا برخی از این اسناد را در اختیار علاقه‌مندان بگذارد. لازم به ذکر است که این اسناد تاریخی، بدون کوچک‌ترین دخل و تصرف و مطابق با نسخه‌ی اصلی تهیه شده است. این سند مربوط به پیشنهاد سفیر ایران در بلژیک راجع به تهیه‌ی فیلم‌های تبلیغاتی ازپیشرفت‌های صنعتی و امور کشاورزی ایران و ارسال آن برای مأمورین سیاسی ایران در خارج از کشور است.این پیشنهادنامه شاید منجر به ساخت اولین فیلم تبلیغاتی ایران می‌شد.

“هشتمین سند” از مجموعه اسناد تاریخی سینمای ایران (1300-1357)

این سند تاریخی که مربوط به سال 1311 می‌باشد، تنها شامل پیشنهادنامه‌ای از سوی “علی اکبر بهمنی” سفیر ایران در بلژیک است که طی آن، آقای بهمنی به اهمیت فیلم‌های تبلیغاتی اشاره کرده است. این د پیشنهادنامه شاید برای اولین بار، اهمیت ساخت فیلم‌های تبلیغاتی در ایران را مورد نظر قرار داده است. در شرح این پیشنهادنامه، بهمنی توضیح می‌دهد که در عصر جدیدی که سینما در آن ظهور کرده، دیگر جایی برای تبلیغات در جراید و روزنامه‌ها باقی نخواهد ماند.در ادامه شما را به خواندن این سند تاریخی دعوت می‌کنیم.

مشخصات ثبتی سند مربوط به پیشنهاد ساخت اولین فیلم تبلیغاتی ایران

[شیر و خورشید]

LEGATION IMPERIALE DE PERSE EN BELGIQUE

مورخه: 9 اردیبهشت 1311

نمره: 147

مقام منیع وزارت جلیله‌ی دربار پهلوی
به طوری که خاطر مبارک مستحضر است یکی از وسایل عمده برای معرفی ممالک در خارجه فیلم‌های سینما می‌باشد. این فیلم‌ها که از اوضاع فلاحتی و صنعتی و علمی و اخلاقی وترقیات طبیعی ممالک برداشته می‌شود و در خارجه به معرض نمایش گذارده می‌گردد از هر جهت بیشتر جلب توجه‌ سکنه‌ی ممالک خارجه رامی‌کند تا هزاران مقالاتی که با صرف پول‌های گزاف در جراید منتشر بشود. زیرا به طوری که تصدیق خواهند فرمود اولاً نود درصد ممالک، عده‌ای بی‌سواد هستند که نمی‌توانند روزنامه بخوانند. ثانیاً عده‌ی زیادی نیز به واسطه‌ی مشاغل خسته‌کننده‌ی روزانه شاید فرصت و رغبت خواندن این قبیل مقالات جراید را نداشته باشند. ولی هر طبقه از اهالی باکمال میل برای تماشای فیلم‌های سینما مخصوصاً فیلم‌هایی که راجع به ممالک خارجه و موضوع آن مسایلی باشد که ندیده و نشنیده باشند حاضر خواهند بود.با عرض مراتب فوق که البته بر خاطر مبارک مبرهن است توضیحاً معروض می‌دارد: ار فیلم‌های ایران که ممکن است مثلاً در این نقاط مورد توجه واقع شده و معرف خوبی برای امور فلاحتی مملکت باشد فیلم‌هایی است که از پرورش مو و انواع درخت‌های میوه و نمونه‌هایی از باغات میوه‌ی ایران و تربیت گل‌ها و طریق خشکانیدن انواع میوه‌جات با ترتیبات جدیده و در جعبه گذاردن آنها و طریق پرورش کرم ابریشم و به عمل آوردن آن، همچنین چای کاری ایران وغیره برداشته شود. از فیلم‌های صنعتی هم مثلاً ترتیب تهیه‌ی قالی که فیلم‌های آن را در چند دستگاه نمونه که به ترتیبات جدیده کارگران آن مشغول کار باشند و از هر جهت وضع داخلی آنها منظم و لباس کارگران تمیز باشد. همچنین فیلم‌هایی که از کارگاه‌هایی که در آنها پارچه‌های ابریشمی دستی بافته می‌شود و انواع و اقسام زری‌ها تهیه می‎شود، همچنین فیلم‌هایی از انواع قلمکار و گلدوزی ایران و غیره می‌باشد. اشاعه‌ی این قبیل فیلم‌ها و انتشار فیلم‌های اماکن تاریخی و مناظر طبیعی ایران کمک عمده به جلب سیاحان به ایران و تشویق می‌گردد. غالب ممالک این قبیل فیلم‌ها را تهیه و نزد مأمورین سیاسی خود برای به معرض نمایش گذاردن در مدارس و غیره به طور مجانی می‌فرستند. دولت علیه هم در صورتی که چنین تصمیمی بفرمایند ممکن است به وسیله‌ی کمپانی‌های فیلم‌برداری مقدار زیادی از این نوع فیلم‌های مفید تهیه بشود که قسمتی از آنها را به کمپانی‌ها بفروشیم و قسمت دیگر را نیز مجانأ صرف تبلیغات و معرفی ایران در خارجه به وسیله‌ی مأمورین سیاسی دولت علیه بشود.
فدوی

[امضا:علی‌اکبر بهمنی]
ضبط.[حاشیه‌ی راست، به خط تیمور تاش:]
ورود به دفتر وزارت دربار پهلوی[مهر:]
تاریخ: 21/12/1311
نمره‌ی اندیکاتور: 1088